Interview met Ed Vosselman, door Jessica Maas
Professor Ed Vosselman, hoogleraar accounting en management control aan de Radboud Universiteit in Nijmegen pleit voor een totale omslag. Weg met het doorgeslagen afrekencultuur. Terug naar het vertrouwen.
Accountants en controllers sputterden een paar jaar geleden nog vaak tegen toen hoogleraar Ed Vosselmans het einde van de ‘afrekencultuur’ aankondigde. Maar tijden zijn veranderd, zegt de professor. ,,Het model is stuk gelopen. Dat realiseren zich ook steeds meer mensen in de financiële sector. Het afrekenen, het straffen en belonen, het toezicht leidt niet tot meer efficiency. Integendeel.’’
De afrekencultuur zowel in private als publieke sector is veel te ver doorgeslagen. ,,Het systeem leidt tot narcisme, opportunisme en angst in de organisatie. Een gevaarlijke mix, waardoor mensen geneigd raken de werkelijkheid meer en meer naar hun hand te zetten.De gevolgen daarvan hebben we gezien.’’ Daar komt bij dat deze cultuur ook funest is voor innovatie binnen een organisatie.
Het is daarom tijd voor een radicale omslag. Waar volgens de professor niet het afrekenen, maar samenwerken, relaties en het probleem zelf centraal staat. ,,Een grote omslag, maar de tijd is er rijp voor. Door weer samen te werken, groeit ook het onderlinge vertrouwen. Het huidige systeem gaat ervan uit dat eigenlijk niemand te vertrouwen is.’’
Een enorme omslag, maar de hoogleraar is optimistisch. Die omslag is al aan de gang en zal zeker binnen vijf jaar een feit zijn, voorspelt hij ,,De nieuwe generaties zien de gevolgen en nadelen van het oude systeem heel helder. Zij stellen niet meer alleen het individu en geld verdienen centraal.’’
Maar hoe gaan business controllers mee in deze omslag? Ze zijn juist deze degene die van oudsher ‘controleren’. Ze zijn juist vaak de ‘rekenaars’ en soms ook de ‘afrekenaars’ geworden binnen de organiatie. Vosselmans: ,,De controllers zullen met het management mee moeten lopen, relaties leggen, communicatieve vaardigheden zijn daarom ook zo belangrijk. Gelijktijdig moeten ze ook afstand bewaren. Maar veel controllers hebben zelf ook schoon genoeg van de afrekencultuur en vinden ook dat er fundamenteel wat moet veranderen.’’
